Onmacht van de profeet

Onmacht van de profeet

De onmacht van de profeet

Hij spreekt wel wijze woorden.
Zijn daden bewerken wonderen.
Toch kan hij maar beter heengaan.
Ze kennen immers zijn familie.
Moet die timmerman hun veilige overzichtelijke wereldje uit balans komen brengen?


Profeten kunnen maar beter van ver komen,
uit het niets vandaan of van een andere planeet.
Dan kun je hun woorden bewonderen, ja en amen zeggen.

En dan die woorden alleen geldig verklaren voor waar die profeet vandaan komt.
Na het mooi vinden hoef je dan zelf niets meer te doen.
De profeet vertrekt wel weer. En jouw wereldje blijft zoals het was.

Jezus is op zekere dag in het dorp waar hij is opgegroeid, te midden van zijn familieleden en zijn vrienden. Daar kennen ze zijn ouders, ze weten uit welk nest hij komt. De mensen menen hem van haver tot gort te kennen.
Hij is toch de zoon van de timmerman, het kind van Maria en Jozef? Hij is toch een broer van Jakobus, van Judas en Simon; en zijn zussen wonen hier toch in het dorp? Hij speelde hier toch gewoon op het dorpsplein?

Een soort van: wie denkt hij dat hij is. Wat denkt hij wel niet, dat hij ons de les kan lezen?
Hij moet niet denken dat hij wat is!
Het beeld dat ze van Jezus hebben gevormd, toen hij nog bij hen woonde, dat klopt niet met wat ze op die sabbat in de synagoge van hem meemaken. Die wijsheid in zijn woorden en de wonderen die hij elders schijnt te doen, horen toch helemaal niet bij een jongen uit ons dorp!
Ze namen er aanstoot aan schrijft Marcus heel nuchter.

Die wat afwijzende houding van zijn dorpsgenoten is eerlijk gezegd wel een beetje te begrijpen. Want zelfs de familieleden van Jezus waren nu niet bepaald enthousiast over zijn optreden. Er was al eens een delegatie schriftgeleerden op Hem afgestuurd om zijn gangen na te gaan, of zijn woorden wel klopten met de schrift!
Straks zal het hem nog eens vergaan als zijn neef Johannes, die door koning Herodes gevangen gezet werd en onthoofd. Kijk toch uit, Jezus.

Misschien waren ze ook wel verbaasd dat die Jezus zoveel mensen in het land enthousiast wist te maken, maar die verbazing leidde er niet toe dat ze hun Jezus met andere ogen gingen zien… Nee, hij moet zich niet zoveel verbeelden.
Dat God soms gewone mensen tot profeet riep, dat wisten ze natuurlijk wel. Ze hadden in de synagoge vaak genoeg gehoord over Ezechiël, over wie de geest van God was gekomen, en die met een boodschap naar het volk Israël werd gezonden. Maar dat was vroeger en op veilige afstand, niet hier en nu. Als zoiets gebeurt met een tijd- en plaatsgenoot, komt God veel te gevaarlijk dichtbij.

Mensen die menen hem te kennen zijn geschokt, omdat Jezus’ optreden niet correspondeert met het beeld dat ze van Hem hebben geschapen. In plaats van toe te geven dat ze Jezus misschien helemaal niet goed kennen, proberen ze hem terug te dringen in hun eigen denkbeelden, hun eigen categorieën: zijn afkomst en zijn beroep.

Wij, u en ik, zijn niet van Nazareth. Wij hebben niet met Jezus in levende lijve op het marktplein gespeeld. Wij hebben Hem niet met eigen ogen in de weer gezien toen hij zijn vader hielp met zagen. En toch lopen wij misschien wel de kans in dezelfde fout te vervallen als de familieleden en de plaatsgenoten van Jezus. Want wie is hij voor ons? Verlosser, Messias, Zoon van God.
Die namen zijn vertrouwd voor ons en daar worden we zelf niet anders van. Ze wekken niet onze verwondering. Hij is gestorven voor onze zonden. Deed wonderen. Wat betekent dat voor mij? 

Peer Verhoeven zegt: “Niet zozeer door in hém te geloven, als wel door mét hem op de Vader te vertrouwen komt Jezus van Nazareth tot z'n recht.”
Nee, Hij vraagt ons Hem te volgen, kijk dat is wat anders. We kunnen geloven in Jezus, of… samen met Hem de weg van God volgen.
Wat geloof ik als ik zeg dat ik in Jezus geloof, dat hij een biologische zoon is van God, dat hij wonderen kon doen. Daar word ik niet anders van.

Maar als Hij zegt: “Dit is de weg die je moet gaan”, kijk dan wordt het andere koek.
Alles wat goed en rechtvaardig is, kost ons vaak iets. Daar hebben we niet altijd zin in. Ook toen niet. In feite doen we hetzelfde, we pakken Jezus in onze eigen voorstellingen en vormen ons een beeld van hem dat past in onze religieuze ideeën. Daar voelen we ons veilig bij.

De meeste mensen zien God liever verschijnen in dramatische sensationele gebeurtenissen dan in alledaagse dingen van het leven. Dat ook de inwoners van Nazareth met dat idee behept zijn, is hun niet kwalijk te nemen. Ze zijn niet in staat tot verwondering, zonder verwondering geen geloof.
Openstaan voor het onverwachte, kijken met andere ogen… Als we de verwondering toelaten in ons leven zullen we ook met meer respect staan tegenover mensen met wie we leven, mensen die we niet kennen, die anders zijn. We zullen hun de kans geven te zijn zoals ze zijn. En zullen hen dan niet meer vastpinnen op de voorstellingen en ideeën die wij eens en voor altijd van hen hebben gevormd.
En geloof maar dat er dan ook wonderen zullen geschieden, wonderen van vergeving, wonderen van respect en wonderen van liefde en niet aanstoot nemen aan hun woorden, integendeel. We zullen staan kijken van de wijsheid die mensen soms spreken.

Maar mensen zijn bang voor verandering. Uit angst gebeuren er rare dingen. Onwetendheid kweekt angst, angst wekt agressie - o, en zie daar.. 
Zoals u misschien weet heb ik een gehandicapte broer. Twee maal per week krijgt hij bezoek van Ali. Ali komt uit Libanon en is moslim. Hij woont al jarenlang in Groningen, is dankbaar en doet veel vrijwilligerswerk. Als ik bij mijn broer Freddie kom, tref ik hem weleens. Soms hebben we het over geloof, en in die gesprekken hebben we veel raakvlakken. Laatst vertelde hij me dat er eens een kameraad van Freddie uit het dorp van vroeger op bezoek was. Deze jongen zei keihard toen Ali vertelde dat hij uit Libanon kwam en moslim was: dan wil jij mij doodmaken!  
Ik schrok ervan toen hij dat vertelde. Wat een beschuldiging; wat een beeld van iemand die toevallig anders is. Wat is het ook gemakkelijk om alles wat vreemd is te veroordelen uit angst. Want alles moet blijven zoals het is. Ook onze nieuwe leider wil terug naar een Nederland die er eigenlijk nooit geweest is. Alleen eigen soort.

Jezus was dan wel één van hen, maar hij had een radicale boodschap van liefde. Ook daar zaten de mensen niet op te wachten. Dat willen ze niet horen. Hij was maar de zoon van een timmerman, wat verbeeldde hij zich wel niet! Zo gaat het vaak. Het beeld wat we hadden moet intact blijven.

Eerst toch wel een soort bewondering, verbazing en dan dit: en ze namen aanstoot aan Hem.  Mensen willen niet aan deze boodschap, zien het als bedreigend, zijn bang en willen het niet serieus nemen.

Het past bij de weg die Jezus ging, de weerstand bouwt zich op. Een profeet wordt in eigen land niet geëerd en we willen geen verandering. Niet iets wat ons wat kost.

Rechtvaardiging kost iets en angst is een slechte raadgever. Vertrouwen versus angst - grote thema’s in de bijbel. Ik ga met je mee, dat is het gevolg van het goede doen en in vertrouwen Jezus volgen.

Jezus heeft het goede woord. Wát Hij zegt, staat er niet. Wel dat hij wijze woorden sprak. Er staat dat wat hij zegt wijze woorden zijn en dat de toehoorders er aanstoot aan nemen.  Jezus gaf onderricht in de synagoge, uit de Thora, denk ik. Met als kern God liefhebben boven alles en je naaste als jezelf.
Het gaat om die geest van liefde van waar we uit mogen leven.. alleen dat zal vrucht opleveren. Liefde is het enige wat steeds meer wordt naarmate je het deelt. En ik weet, dit staat haaks op onze samenleving, nu meer dan ooit, en ze namen aanstoot aan hem.
Jezus doorziet de mensen in zijn dorp en berispt ze: Nergens wordt een profeet zo miskend als in zijn eigen stad, onder zijn verwanten en huisgenoten..
Het goede woord brengt vrucht, levert ons wel iets op. Dit staat, zoals ik zei, haaks op de samenleving en toch, wil deze wereld toekomst hebben, zullen we het moeten blijven wagen. Ondanks alles en toch, strijden voor rechtvaardigheid. De opdracht die ook Ezechiël kreeg.

Wees niet bang voor veranderingen. Wie weet wat het oplevert! Sta open voor nieuwe ideeën. Als we stilstaan komen we niet verder.. Maar ik weet het, heb er zelf ook last van; iedere verandering roept weerstand op. Waarom? Het kost me vaak iets, angst voor het onbekende?

Luister naar elkaar, leer van elkaar. Wees niet te snel afwijzend voor iets anders dan dat wat je altijd hebt gehoord of gewend bent.
Leven vanuit vertrouwen levert meer op dan leven vanuit angst. Je zult de verbondenheid voelen. Samen zijn we sterk. Als wij proberen het goede te doen en uit Zijn Geest leven, gaat Hij met ons mee.
Daar mogen we op blijven vertrouwen. Dat zal nooit veranderen.

pastor Tineke Huizing-Piersma
overweging in kerkdienst van 7 juli 2024


 
terug