Geschiedenis

Al sinds de twaalfde eeuw wordt er in Scheemda gekerkt. Hieronder de geschiedenis in het kort.
Eexterkerk
Het dorp Eexta ontstond omstreeks de twaalfde eeuw.
De eerste dorpskerk -een stoere kruiskerk- werd gesticht volgens Rooms Katholieke traditie. De kerk met losse toren was gebouwd op de nog bestaande Eexterbegraafplaats.
De oude pastorie stamt eveneens uit de twaalfde eeuw. Dit gebouw is verbouwd tot modern woonhuis met kantoorpand en bestaat nog steeds.
Na de reductie in 1594 werd van Rooms Katholieke religie overgegaan naar de “gereformeerde religie”. De kruiskerk heeft daar gestaan tot het jaar 1870. Achterstallig onderhoud en veel schade als gevolg van zware stormen noodzaakte de kerkenraad de kerk en toren af te breken. Het terrein bleef eigendom van de kerk en werd volledig ingericht als begraafplaats.




Kerklaan


In 1871 werd een nieuwe kerk gebouwd aan de Kerklaan. Het orgel, de preekstoel en de avondmaalstafel kregen een plek in de nieuwe kerk.
In 1936 onderging de kerk een grondige verbouwing. Als gevolg van het toenemende aantal kerkbezoekers werd uiteindelijk besloten tot de bouw van de zijvleugels. Helaas was het te duur om in de zijvleugels de oude plafondconstructie na te bouwen. In plaats hiervan werd in de gehele kerk het minder fraaie zachtboardplafond aangebracht. In de jaren 70 werd er achter de kerk de consistorie gebouwd.
Aan de behoefte van een apart gebouw voor vergaderingen en diverse verenigingen werd in 1914 voldaan. Het gebouw voor Christelijke Belangen kreeg de naam “Eben Haezer”.
Diverse verbouwingen volgden. In 1969 werd dit gebouw grondig verbouwd en kreeg de naam “Eekerstee”. In 1961 werd de pastorie tegenover de kerk gebouwd.
 






De fusie met de Hervormde Kerk van Nieuw Scheemda kreeg in 1982 zijn beslag.
De kerkelijke gemeente kreeg de lange naam: “De Hervormde Gemeente Eexta – Nieuw Scheemda”
De Vrijzinnig Hervormde Gemeente te Scheemda werd ontbonden in 2001. De leden werden toegevoegd aan de Hervormde Gemeente Eexta – Nieuw Scheemda.
 
 







Poststraatkerk
Vrij vlot na de afscheiding in Ulrum door Ds. H. de Cock in 1834 kwamen ook in het dorp Scheemda de eerste afgescheidenen. De bijeenkomsten werden hoofdzakelijk in huiselijke kring of boerenschuren gehouden. Ook werd er gekerkt in naburige gemeenten.
Na een roerige start groeide het ledenaantal en werd in 1869 de Gereformeerde Kerk aan de Molenstraat gebouwd. Op de gedenksteen staat vermeld dat de heren E.J. Hekman en W.T. Veldman ouderlingen waren en J.D. Bos en E.H. op ’t Holt diakenen. Een jaar later werd de pastorie naast de kerk gerealiseerd en in 1919 het verenigingsgebouw annex consistorie aan de andere zijde van de kerk. In 1918 werd het kerkgebouw vergroot en voorzien van een torentje.
  
Wederom werd het kerkgebouw aan de Molenstraat te klein en werd er uitgezien naar een andere locatie. Op vrijdag 26 juni 1959 werd het nieuw gebouwde kerkgebouw aan de Poststraat in gebruik genomen. Het orgel uit de oude kerk werd gerenoveerd en overgeplaatst.
Het nieuwe gebouw werd door sommigen prachtig gevonden en door anderen een smakeloos bouwwerk. In de kerk waren 420 zitplaatsen en verder zaalruimte, een hal, kerkenraadkamer, keuken en toilet. In de eerste opdracht stond vermeld dat het gebouw 425 zitplaatsen zou moeten krijgen en tevens de mogelijkheid tot uitbreiding doormiddel van een galerij. Thans zijn er nog 353 zitplaatsen aanwezig.
Het oude kerkgebouw aan de Molenstraat werd verkocht aan drukkerij Van Zonneveld.
Op 2 juli 1981 werd een nieuw orgel van Mense Ruiter in gebruik genomen. Een jaar daarna werd het tongwerk toegevoegd. In 1996 vond de laatste verbouwing plaats. In dat jaar werd de hal vergroot, een nieuwe toiletruimte gebouwd en een moderne keuken ingericht. Helaas is door het aanbrengen van schilderwerk op de muren de akoestiek in de kerkzaal grotendeels verloren gegaan. Het gebouw werd steeds meer multifunctioneel. Er worden concerten gegeven en musicals door eigen leden opgevoerd.
 
 
 





Samen op weg
In het begin van de jaren 70 werden de eerste formele contacten gelegd tussen de Hervormde Gemeente Eexta en de Gereformeerde Kerk. Gestart werd met een zorgvuldig voorbereide gezamenlijke kerkenraadvergadering. Veel verder dan het houden van enkele gemeenschappelijke zangdiensten op de tweede feestdagen kwam het echter nog niet.
In 1985 hebben de kerkenraden van beide kerken verklaard, “dat men wenste te gaan op weg van eenwording van de beide kerkgenootschappen”. Vanaf dat moment was het geen vrijblijvende verkering meer, maar zijn de beide kerkgemeenschappen officieel verloofd.
Op zondag 2 november 1986 werd er voor het eerst gezamenlijk avondmaal gevierd. In die periode werden ook een aantal gezamenlijke diensten ingevoerd. De contacten tussen GJV en CJV kregen steeds meer gestalte.
Samenwerking met Vrijzinnig Hervormd Scheemda verliep minder vlot. De Raad van Kerken werd de verbindende schakel. Ze organiseerden de Kerstsamenkomst in de sporthal en maandsluitingen in Nieuw Vredenhoven.
Bij het vertrek van de predikanten Ds. W.A. van Binsbergen en Ds. J. van der Goot in 2003 werd officieel door de kerkenraden besloten om samen te gaan en aansluitend te fuseren tot Protestantse Kerk Nederland in Scheemda. De fusie is sinds december 2006 een feit.


De Gereformeerde Kerk  van Westerlee/Heiligerlee.
Zo rond 1839 ontstond ook in Westerlee een afgescheiden gemeenschap. Dit duurde tot 1851. Volgens de classis-notulen omdat over de leden te Westerlee “geen gevestigde opzicht” meer is.
Er wordt dan ook besloten hen bij de naastgelegen gemeenten in te lijven. Bij die van Winschoten en Meeden. De leden krijgen de vrije keus.
Na de afscheiding bleef het niet rustig in de Hervormde Kerk. In 1886 was er opnieuw een afscheiding.  De doleantie. In 1892 gingen de dolerenden verder met  de afgescheidenen van 1834 als Gereformeerde Kerken.   Op 4 april 1897 werd in Westerlee de Gereformeerde Kerk officieel  opgericht.
Vele jaren van gemeente zijn volgden. Er werd verkondigd en gebeden. Er werd gevierd en gerouwd. Er werd getrouwd, er werd gedoopt en er werd beleden.
Tijden zijn veranderd, velen hebben zich teruggetrokken van de kerk. Het werd steeds moelijker om actieve mensen te vinden om de taken te vervullen.
Er werd een commissie in het leven geroepen om te onderzoeken hoe we verder konden. Uiteindelijk wordt door de kerkenraad het besluit genomen om te komen tot een samenvoeging met de Protestantse Gemeente Scheemda.
Op 18 december 2011 vindt de laatste eredienst plaats in de Gereformeerde Kerk te Westerlee.

Contact: scheemda@pgog.nl